Wat kost het?

In de begroting is rekening gehouden dat beschermd wonen per 1 januari 2024 overgaat van de centrum gemeente (Arnhem) naar de regio gemeentes.
De overgangsdatum is uitgesteld naar 1-1-2026. Daarom worden de rijksmiddelen, samen met de daarmee samenhangende uitgaven, voor de jaren 2024 (€ 1.200.000) en 2025 (€ 2.000.000) afgeraamd. Per saldo budgettair neutraal.

Op basis van de prognose van de Regionale Sociale Dienst (RSD-de Liemers) van de te verwachten hogere uitkeringslasten actualiseren wij de raming. Deze prognose is gebaseerd op de uitgaven tot en met juni 2024. Daarnaast wordt rekening gehouden met lagere bijdragen van het Rijk, gebaseerd op het in april 2024 gepubliceerde bijgestelde nader voorlopig budget inkomensdeel (BUIG). Door de hogere lasten verwachten wij een nadeel in 2024 van € 749.000. Het nadeel door de lagere baten bedraagt € 64.000. Per saldo bedraagt het nadelig resultaat 2024 voor de uitkeringslasten/-baten € 813.000.

In het coalitieakkoord Rutte IV is een aanvullende besparing op Jeugdzorg opgenomen die oploopt naar structureel € 511 miljoen vanaf 2027. De geraamde besparing van € 500 miljoen in 2025 kan nog niet door het Rijk gerealiseerd worden. Om die reden is in 2025 incidenteel € 500 miljoen toegevoegd aan de algemene uitkering. Voor Zevenaar gaat het om een bedrag van € 1.300.000 in 2025. In verband met deze geraamde besparing is in onze begroting in 2025 een stelpost opgenomen van € 1.300.000 (inkomst). Deze stelpost valt nu weg tegen het bedrag dat in de meicirculaire is opgenomen. Een budgettair neutrale mutatie.

De rijksbijdragen (specifieke uitkeringen) voor de 'Wet inburgering' en de 'Onderwijsroute' actualiseren wij jaarlijks op basis van de geprognosticeerde taakstelling van het aantal asielstatushouders dat inburgeringsplichtig is. De ramingen voor 2024 en verdere jaren zijn hierop aangepast naar aanleiding van de definitieve vaststelling van de specifieke uitkering Wet inburgering over 2023 en de ontvangen voorlopige uitkering onderwijsroute 2024. Tegenover de hogere bijdragen houden we rekening met hogere lasten voor hetzelfde bedrag. Per saldo een budgettair neutrale wijziging.

Jaarlijks worden de afschrijvingslasten geactualiseerd. Dit werkt door in diverse programma's.

De afgelopen jaren loopt het aantal kwijtscheldingsverzoeken en het aantal toekenningen terug. Deze trend lijkt zich ook voor 2024 door te zetten. We melden een structureel voordeel van € 25.000.

Bij de jaarrekening 2023 is een bestemmingsreserve gecreëerd m.b.t. extra kosten in het kader van de opvang en inburgering van vluchtelingen. Zowel in 2024 als 2025 zetten wij in op extra taallessen, aanpassing van woningen voor grote gezinnen, het beter benutten van de bestaande woningvoorraad en de ondersteuning van dorpsinitiatieven. De exacte verdeling over 2024 en 2025 is nog lastig aan te geven. Wij verwachten in 2024 € 130.000 en in 2025 € 100.000 uit te geven.
Deze kosten worden ten laste gebracht van de daarvoor bestemde reserve.

In de meicirculaire 2024 heeft het Rijk extra middelen beschikbaar gesteld voor het verlagen van de werkdruk in de uitvoering van de jeugdbescherming en jeugdreclassering door de gecertificeerde instellingen (GI's). Deze middelen dienen ter compensatie voor de extra kosten die gemeenten maken in aanloop naar een landelijk tarief. Voor Zevenaar betekent dit een compensatie van € 84.000 per jaar.

Vanuit de 'Aanpak Geldzorgen, Armoede en Schulden', die in juli 2022 aan de Tweede Kamer is gepresenteerd, heeft het kabinet via het gemeentefonds € 40 miljoen aan structurele middelen voor betere dienstverlening door gemeenten op het gebied van armoede en schulden beschikbaar gesteld. Deze middelen zijn voor 2023 incidenteel aan gemeenten beschikbaar gesteld. De toekenning (via de meicirculaire 2024) vanaf 2024 is structureel om gemeenten verder in staat te stellen om strategisch en doelgericht te handelen en hun activiteiten uit te breiden zoals het verdubbelen van het gebruik van schuldhulpverlening en het bevorderen van activiteiten om armoede onder kinderen te bestrijden. Het extra structurele budget voor Zevenaar bedraagt € 89.000. Per saldo budgettair neutraal in combinatie met de algemene uitkering.

In de raadsvergadering van 24 april 2024 is besloten tot de aankoop van het pand Stationsplein 4 te Zevenaar. In totaal € 1.726.000. Hiervan hevelen wij € 50.000 over naar een apart actief voor de grond. Voor het pand resteert daardoor € 1.676.000.

In 2022 is de bestemmingsreserve 'Tijdelijk Noodfonds' gecreëerd om ondersteuning te bieden vanwege de gestegen energiekosten. In de raadvergadering van 29 november 2023 is unaniem een motie aanvaard die ertoe strekt het fonds ook in 2024 van kracht te laten zijn. Het fonds is voortgezet als tijdelijk energiefonds en is van kracht over de periode 1 juli 2023 tot 1 juli 2024. In deze voortgangsrapportage worden de kosten van het 1e halfjaar opgenomen. Deze kosten (totaal € 625.000 voor uitkeringen aan personen, instellingen en verenigingen en uitvoering) worden ten laste gebracht van de daarvoor bestemde reserve.

Gemeenten en hun antidiscriminatievoorzieningen (ADV’s) werken samen als het gaat om preventie van discriminatie op lokaal niveau. Voor de kerntaken van de ADV’s krijgen gemeenten sinds 2009 structureel middelen via het gemeentefonds. Vanaf dit jaar krijgen gemeenten middelen (meicirculaire 2024) om samen met hun ADV’s méér aan preventie te kunnen doen. De decentralisatie-uitkering maakt het mogelijk om op lokaal niveau maatwerk te kunnen toepassen. De ADV’s kunnen gemeenten aan de hand van hun meldingscijfers adviseren over onderwerpen die hen zijn opgevallen binnen die gemeenten. Hiervoor is in 2024 landelijk in totaal € 2,5 miljoen beschikbaar.
Het ministerie van BZK werkt momenteel aan een stelselherziening voor de ADV’s en kondigde in een eerdere Kamerbrief en een brief aan alle gemeenten aan dat er vooruitlopende op de stelselherziening extra middelen beschikbaar zijn voor gemeenten. De middelen vanaf 2025 zullen naar verwachting in de komende septembercirculaire worden verwerkt.
Het incidenteel voor 2024 extra beschikbaar gestelde budget voor Zevenaar bedraagt € 6.322.

De transformatie in het Sociaal Domein is ingrijpend. Vooral door met name het Integraal Zorgakkoord, Het Gezond en Actief Leven Akkoord, de Hervormingsagenda Jeugd, en de doordecentralisatie Beschermd Wonen regionaal en lokaal te vertalen. Naast de landelijke wetten in het zorgdomein hebben we ook lokaal te maken met stevige opgaven in het brede maatschappelijk domein; De ontwikkeling van de Turmac Cultuurfabriek, revitalisering van sportpark Hengelder en enkele onderwijshuisvestingsvraagstukken in het primair en voortgezet onderwijs zijn bekende voorbeelden daarvan. Tegelijk zien we dat in de huidige arbeidsmarkt vacatures moeilijk in te vullen zijn. Het bovenstaande vraagt eenmalig om een ophoging van het inhuurbudget 2024. Daarbij is al rekening gehouden met extra rijksmiddelen. Deze zijn echter niet toereikend gebleken om alle lokale en regionale inzet te verantwoorden. Dit levert een eenmalig nadeel in 2024 op van € 510.000.

Het verloop van medewerkers in het domein is groot. Dit heeft geleid tot een groot aantal vacatures.  De vrijvallende formatie is niet toereikend voor het dekken van de inhuur. Om de continuïteit en tijdige afhandeling van de wettelijke taken en de gemeentelijke ambities te borgen is vervanging van uitgevallen en vertrekkende collega’s noodzakelijk. Naast het openstellen van vacatures voor vaste krachten is ook ingezet op inhuur.

Het langdurig ziekteverzuim is hoog. Daarom is, meer dan verwacht, extern personeel ingehuurd om deze uitval te compenseren.

In 2023 en 2024 zijn veel junior-medewerkers in vaste dienst getreden. Voor het opleiden en begeleiden van deze medewerkers wordt een beroep gedaan op senior medewerkers. Inmiddels is, tegen de landelijke trend op de arbeidsmarkt in, voor het overgrote deel van de vacatures vast personeel geworven. Organisatie breed streven wij er naar vacatures in te vullen met vaste medewerkers.

De organisatieontwikkeling is gepaard gegaan met een nieuwe organisatiestructuur. Daardoor bestond het management in het begin van het jaar uit interim-managers. Bij de overgang naar het vaste management heeft een warme overdracht plaatsgevonden. Daarnaast is inhuur van management uiteraard ook duurder dan vaste managers.
Voor 2025 zetten we, zoals hiervoor aangegeven, waar mogelijke en nodig in op vaste bezetting en blijven we investeren in opleiding en ontwikkeling van de nieuwe vaste medewerkers.

Het Rijk heeft via de meicirculaire 2024 incidenteel middelen beschikbaar gesteld aan gemeenten voor de inrichting van een duurzame infrastructuur van sociaal ontwikkelbedrijven. Voor Zevenaar gaat het om een bedrag van € 155.000. De middelen zijn beschikbaar gesteld omdat het belangrijk is dat iedereen dezelfde kansen heeft om mee te doen op de arbeidsmarkt. In deze opgaven spelen sociaal ontwikkelbedrijven een zeer belangrijke rol. Zij zorgen ervoor dat mensen die niet, of niet zonder meer bij reguliere werkgevers aan de slag kunnen, toch een kans op krijgen op de arbeidsmarkt. Op regionaal niveau (in de arbeidsmarktregio Midden Gelderland) wordt door gemeenten een onderzoek uitgevoerd naar de toekomst van sociaal ontwikkelbedrijven in onze regio. Vraag daarbij is vooral welke vormen van dienstverlening voor de toekomst bij het sociaal ontwikkelbedrijf belegd kunnen gaan worden.

Er heeft een analyse plaatsgevonden van de werkelijke afboekingen op vorderingen bij de RSD. Hieruit is gebleken dat de werkelijke percentages van de afgelopen jaren lager liggen dan waar wij mee rekenen bij het vormen van de voorziening. Vooruitlopend op de jaarrekening 2024 ramen wij alvast een correctie op de mutatie van de voorziening per 31-12-2024. We verwachten een (incidenteel) voordeel van € 450.000 in 2024.

Bij de 1e voortgangsrapportage 2024 zijn de ramingen voor de zorgkosten aangepast in verband met de forse structurele tariefstijgingen. Dit naar aanleiding van het onderzoek naar reële kostprijzen. Bij de jaarrekening is gebleken dat de zorgkosten over 2023 lager zijn uitgevallen. Wanneer we rekening houden met deze definitieve cijfers over 2023 dan kunnen de ramingen naar beneden worden bijgesteld. Bij de kadernota 2025 zijn de effecten vanaf 2025 opgenomen. Het effect voor 2024 (€ 949.000) wordt in deze voortgangsrapportage meegenomen.

Voor de gemeentelijke taak met betrekking tot de kinderopvangtoeslagenproblematiek worden kosten gemaakt. Wij verwachten een bedrag van € 325.000 uit te geven. Deze begrotingswijziging is budgettair neutraal omdat de uitgaven door het Rijk via een specifieke uitkering worden vergoed.

Bij de jaarrekening 2023 is een bestemmingsreserve gecreëerd m.b.t. extra kosten in het kader van de opvang en inburgering van vluchtelingen. Zowel in 2024 als 2025 zetten wij in op extra taallessen, aanpassing van woningen voor grote gezinnen, het beter benutten van de bestaande woningvoorraad en de ondersteuning van dorpsinitiatieven. De exacte verdeling over 2024 en 2025 is nog lastig aan te geven. Wij verwachten in 2024 € 130.000 en in 2025 € 100.000 uit te geven.
Deze kosten worden ten laste gebracht van de daarvoor bestemde reserve.

In 2022 is de bestemmingsreserve 'Tijdelijk Noodfonds' gecreëerd om ondersteuning te bieden vanwege de gestegen energiekosten. In de raadvergadering van 29 november 2023 is unaniem een motie aanvaard die ertoe strekt het fonds ook in 2024 van kracht te laten zijn. Het fonds is voortgezet als tijdelijk energiefonds en is van kracht over de periode 1 juli 2023 tot 1 juli 2024. In deze voortgangsrapportage worden de kosten van het 1e halfjaar opgenomen. Deze kosten (totaal € 625.000 voor uitkeringen aan personen, instellingen en verenigingen en uitvoering) worden ten laste gebracht van de daarvoor bestemde reserve.